Ak (İshak Fakıh) Camii Hakkında
Konum ve Mimari Özellikler
Eskişehir’in tarihi Odunpazarı ilçesinde bulunan Ak Cami, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinin mimari izlerini günümüze taşıyan ender yapılar arasında yer alır. Yapı, ilk olarak hamam olarak inşa edilmiş, sonrasında camiye dönüştürülmüştür. Hamamın soyunmalık kısmı caminin ibadet alanı hâline getirilmiştir ve bu dönüşüm, Anadolu Türk mimarisinde dikkat çekici bir örnek teşkil eder.
Yapının duvarları, tuğla hatıllı kaba yonu kesme taş örgü ile inşa edilmiştir ve bu, yapının 13. yüzyılın sonları ile 14. yüzyılın başlarında tamamlandığını gösterir. Ak Cami, bulunduğu mahallede kültürel ve tarihî bir simge olarak öne çıkar.
Tarihçesi
Halk arasında bir dönem Kümbet Camii olarak da anılan Ak Cami, 1862 tarihli Vakıflar Genel Müdürlüğü defterlerinde İshak Fakih adına kaydedilmiştir. Eskişehir Vakıflar Bölge Müdürlüğü kayıtlarında ise Alâeddin Vakfı tarafından Selçuklu dönemi eseri olarak geçmektedir.
Yapının hamamdan camiye dönüştürülme tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte, bu değişikliğin İshak Fakih’in (1349-1440) yaşamı sırasında gerçekleştiği düşünülmektedir. Orijinal hamamın inşa yılı da belgelerle net olarak kayıtlı değildir.
İshak Fakih ve Germiyanoğulları Dönemi
İshak Fakih, Germiyanoğulları Beyliği döneminde Kütahya’da yaşamış, Hanefi mezhebine bağlı bir fıkıh âlimi olarak tanınmıştır. 1363/64 ve 1422 tarihli vakfiyelerde adı kadı ve tasdik makamı olarak geçmektedir. Fakih, Osmanlılar ile Germiyanoğulları arasındaki ilişkilerin güçlenmesine katkıda bulunmuş, iki devletin Bizans’a karşı iş birliği yapmasını desteklemiştir.
1381 yılında, Devlet Hatun ile Yıldırım Beyazıt’ın evliliği vesilesiyle Osmanlı Sultanı I. Murad Hüdavendigar’a gönderilen heyetin başında İshak Fakih yer almıştır. Ölümünden sonra vakfın yönetimi ve mütevellilik görevi oğullarına devredilmiştir.
Restorasyon ve Onarımlar
Ak Cami, tarih boyunca birçok restorasyon geçirmiştir. 1971’de tabanı taş döşeme ile yenilenmiş, 1989’da fırtına nedeniyle hasar gören minare külâhı onarılmıştır. 1990 öncesinde yapılan restorasyonlarda minber detaylı işlenmiş, mihrap beyaz yağlı boya ile boyanmıştır. 1990 yılında mihraba çini üzerine ayet panosu eklenmiş, pencereler ve kuzey cephe duvarı yenilenmiştir. 1991’de girişteki büyük sivri kemerin alt kısmı camekânla kapatılarak yeni bir düzenleme yapılmıştır.
Ak Cami’nin Mimari ve Kültürel Önemi
Ak Cami, hem mimari hem de tarihî açıdan Odunpazarı’nın önemli kültürel miraslarından biridir. Yapının hamamdan camiye dönüşümü, Anadolu Türk mimarisinde nadir görülen bir uygulama olarak değer taşır.
